Kepupusan bahasa etnik di Bangladeh : Bagaimana di Malaysia?

Semasa dalam perjalanan pulang ke bumi ilmu Tanjung Malim dari kampung halaman tercinta, Kampong Kuak Hulu penulis penulis sempat membaca sebuah artikel tentang ‘Kepupusan bahasa etnik di Bangladesh’. Kebetulan pada hari tersebut (selasa 29 Mei 2012) bas dari Grik ke Ipoh pukul 11 rosak dan penulis terpaksa menunggu 2 jam lagi di stesen bas tersebut. Sementara menunggu bas yang masih lama lagi, penulis membaca artikel berkaitan kepupusan bahasa tersebut. Keseluruhan artikel tersebut menceritakan punca terjadinya kepupusan bahasa etnik di Bangladesh, negara yang mendapat kemerdekaan dari Pakistan pada tahun 1971, di mana  bahasa menjadi salah satu punca utama daripada peperangan antara  kedua-dua negara tersebut.

1. Bahasa utama di Bangladesh ialah bahasa Bangla. Kerajaan Bangladesh hanya menumpukan bahasa Bangla dalam sistem pendidikan dan pekerjaan dan mengabaikan bahasa-bahasa kaum etnik yang lain.

2. Didapati di Bangladeh terdapat 30 jenis bahasa pertuturan dan 20 daripadanya hampir pupus kerana jarang digunakan dalam interaksi seharian.

3. Ditambah pula 95% jumlah rakyat Bangladesh menggunakan bahasa Bangla. Hal ini demikian kerana, bahasa Bangla merupakan PASPORT tunggal ke arah pendidikan dan memperoleh kerjaya yang bagus.

Bahasa etnik Bagladesh :

1. Salah satu bahasa etnik Bangladesh ialah bahasa Laleng. Bahasa ini digunakan oleh 2,000 orang daripada suku kaum Patra yang menetap di bahagian timur laut Bangladesh. Kelemahan bahasa kaum Patra ini adalah bahasa mereka tidak mempunyai sebarang bahan bertulis atau skrip untuk dijadikan rujukan. Mereka hanya bergantung kepada cerita-cerita lisan, kisah dongeng rakyat, puisi dan lagu-lagu rakyat. Tambahan pula, cerita-cerita lisan, kisah dongeng rakyat, puisi dan lagu-lagu rakyat tidak ditulis menyebabkan generasi muda sekarang lupa kepada budaya dan bahasa ibunda.

2. Pensyarah Linguistik Universiti Dhaka, Prof. Shourav Sikder dalam bukunya, Indigenous of Bangladesh, telah menyenaraikan bahasa-bahasa kaum etnik Bangladesh, iaitu bahasa Mahali, Malto, Razaor, dan Rajbangshi yang kini tidak lagi digunakan oleh kaum-kaum etnik di Bangladesh.

3. Menurut beliau, hanya bahasa daripada dua suku kaum masih digunakan kerana mempunyai bahan cetakan bertulis. Salah satu punca menyebabkan kepupusan bahasa dalam kalangan puak-puak tertentu berpunca daripada mereka tidak menyayangi bahasa ibunda mereka sendiri.

4. Kepupusan bahasa kaum etnik di Bangladesh telah memberi kesan kepada kepelbagaian budaya dalam kehidupan hingga menyebabkan sikap toleransi semakin pudar dalam diri mereka. Kata salah seorang kaum etnik di Bangladesh, Patra  “Bahasa ibunda saya yang indah telah hampir mati.” Golongan muda tidak mempedulikan bahasa ibunda mereka. Bagi mereka pekerjaan dan pendidikan adalah segala-galanya.

~  Mutiara Kata  ~

1. Tiada akan besar bangsa yang tiada kasihkan bahasanya, tiada kebenaran pada manusia yang tidak dapat melihat kenyataan.

(Muhammad Salleh)

2. Jika orang Melayu hendak menjadi bangsa yang besar, orang Melayu mesti mempelajari dan memelihara secermat-cermatnya bahasa Melayu, di samping menerima serta menambah pengetahuan baharu.”

(Munsyi Abdullah)

Rujukan

Akhbar KOSMO, Selasa 29 Mei 2012.

Unggun Kebahagiaan 230512

1. Semalam 23 Mei 2012, penulis berpeluang menghadiri satu program deklamasi  puisi yang bertema ‘Unggun Kebahagiaan”. Program deklamasi puisi ini dianjurkan oleh pelajar kursus Teori dan Kritikan Sastera di bawah bimbingan Prof. Madya A. Halim Ali. Unggun Kebahagiaan dipilih sebagai tema pada malam tersebut kerana bersempena Hari Ibu yang disambut beberapan hari lalu. Paling manis, pada majlis deklamasi puisi itu, buku antalogi ‘Unggun Kebahagiaan’ yang mengandungi sajak-sajak berkaitan dengan ibu yang dikarang oleh para pelajar dan pensyarah UPSI, serta beberapa penulis nasional turut dilancarkan. Majlis pelancaran buku antalogi tersebut disempurnakan oleh Ketuan Puteri UMNO daerah Hulu Selangor (tidak ingat namanya).

2. Sebelum majlis perasmian dan pelancaran buku antalogi Unggun Kebahagiaan (diselenggara oleh A. Halim Ali) program dimulai dengan beberapa persembahan puisi yang disampaikan oleh para pelajar dan pensyarah UPSI. Penulis tertarik dengan sebuah puisi yang bertajuk ‘Rumah Ibu’ yang ditulis dan disampaikan oleh Ahmad Suhaimi Mohd. Noor. Penulis tidak mengenal beliau, tetapi penulis amat tertarik dengan tajuk puisi yang disampaikannya. Di dalam sajak Rumah Ibu ini, beliau (Ahmad Suhaimi Mohd. Noor) kreatif memasukkan elemen politik dan keluarga dalam sajak tersebut. Beliau menceritakan setiap kali tiba pilihan raya, ibunya akan menaikkan bendera bulan purnama di pagar rumahnya dan dikeliling dengan bendera dacing biru di pagar rumah jirannya.Dan pilihan raya lepas, ibunya sekali lagi menaikkan bendera bulan sabit berlatar biru muda.

3. Menariknya, abangnya (penulis) berfahaman politik kontra,iatu di pihak kerajaan (UMNO/BN). Beliau menceritakan bagaimana keadaan abangnya setiap kali pilihan raya dan ketika ibunya memasang bendera, abangnya akan berkerut dahi dan senget topi dacingnya.

4. Beliau juga menceritakan setiap kali pulang ke rumah (balik mengundi) beliau akan bersembang politik dengan abah dan abangnya. Demi menghormati ibunya, beliau tidak pernah melawan atau meninggi suara apabila bercakap (politik) dengan abah dan abang-abangnya.

5. Setelah kematian ibunya, setiap malam beliau sering berdoa kepada Allah memohon kesejahteraan kepada roh ibunya dan ayahnya. Beliau dan adik beradik selalu berdoa dan  mengadakan tahlil untuk ibu bapa mereka.

6. Di akhir sajaknya, beliau tekilan kerana tidak dapat lagi melihat karenah ibunya menaikkan bendera bulan purnama dan bulan sabit biru pada pilihan raya ke-13. Hilanglah seorang pengundi di DUN Behrang.

7. Kesimpulannya, walaupun kita berbeza fahaman politik, kita tidak semestinya berbeza fahaman dalam bidang lain termasuklah dalam soal kekeluargaan.Hubungan adik beradik sudah dianggap mencincang air tidak putus. Kasih ibu membawa ke syurga, kasih bapa sepanjang hayat,dan syurga di bawah telapak kaki ibu.

Komentar Mei 2012

Bendera Angola

Lagi Isu penindasan Umat Islam 

1. Setiap detik masa berlalu, Umat Islam di seluruh dunia ditindas dan dizalimi oleh kaum musyrikin. Penindasan dan kezaliman yang berlaku dilakukan dalam pelbagai bentuk dan cara seperti pembakaran masjid-masjid, pembakaran kitab suci Al-Quran, pembunuhan beramai-ramai, penghinaan terhadap junjungan besar Nabi Muhammad S.A.W. dan sebagainya. Penindasan ini berlaku di serata muka bumi dan merentas benua yang mempunyai Umat Islam di dalamnya. Paling banyak menerima tempias daripada bahana ini ialah penduduk minoriti Islam seperti di Perancis, United Kingdom, Denmark, Belanda, Amerika Syarikat, dan sebagainya.

2. Penulis merujuk kepada  akhbar Harakah Edisi Isnin (3 Mei 2012) muka surat 15 yang membongkar saudara Islam kita di Afrika, iaitu di Angola telah ditindas dan dizalimi oleh pemerintah negara tersebut. Isu ini telah mengejutkan penulis sendiri kerana jarang sekali penulis mendengar penindasan dan kezaliman yang berlaku kepada komuniti Islam di Afrika. Bagi penulis, pergelokan dan konflik di Afrika berlaku hanya disebabkan oleh dua isu, iaitu perebutan kuasa dan perang saudara.

3. Isu-isu berkaitan dengan penindasan dan kezaliman terhadap komuniti Islam banyak berlaku di negara-negara Eropah. Misalnya, di Denmark, di mana tercetus konflik yang begitu panjang apabila seorang karikatur di negara tersebut telah melukis potret Nabi Muhammad S.A.W. dan menghina pesuruh Allah S.W.T tersebut. Di Perancis, isu hangat yang diperhebohkan ialah berkaitan dengan pemakaian HIJAB oleh kaum wanita Islam. Kerajaan negara tersebut bermati-matian untuk mengharamkan pemakaian wanita Islam tersebut. Dan ini telah melanggar kebebasan agama di negara tersebut.

Apa yang berlaku di Luwanda, Angola?

1. Badan Hak Asasi Manusia PBB di Angola baru-baru ini telah membongkar satu tindakan pihak berkuasa negara itu yang mengamalkan penindasan dan tekanan terutama kepada peduduk yang beragama Islam di negara tersebut.

2. Antara penindasan yang dilakukan oleh pihak berkuasa negara tersebut ialah dengan menutup tempat-tempat beribadah Umat Islam di sana. Tuduhan berat pihak berkuasa negara itu yang melabelkan jemaah sebagai pengganas dan isu ini diperhebahkan di media-media massa negara itu.

3. Penutupan rumaha-rumah ibadat pada tahun 2011 telah menyebabkan Umat Islam Angola tidak bisa melakukan sebarang aktiviti berunsurkan Islam. Menurut sumber, sebanyak empat buah masjid telah ditutup tanpa diberikan sebarang alasan yang munasabah. Bagi Umat Islam Angola, tindakan pihak berkuasa  tersebut telah mengguris hati dan perasaan mereka. Paling menyedihkan penulis, umat Islam Angola ini dianggap sebagai rakyat kelas kedua.

Maklumat Aktivis Hak Asasi PBB di Angola :

1. Menurut aktivis Hak Asasi PBB ke Angola, Asma' Jehangir, pihak berkuasa Angola telah melakukan kesilapam besar kerana telah mengguris sensitiviti umat Islam, iaitu dengan menghalang segala bentuk ibadat yang merupakan salah satu hak kebebasan beragama di negara Afrika tersebut.

2. Tambahan beliau lagi, pihak berkuasa Angola juga telah memungkiri janji yang mereka akan membuka masjid yang telah ditutup itu pada akhir 2010. Penutupan tersebut juga tidak mematuhi undang-undang yang dibenarkan.

3. Bagi Umat Islam yang dipenjara atas tuduhan terlibat dalam keganasan tanpa ada bukti kukuh, mereka tidak dibenarkan dibela, malah lebih teruk mereka dilayan seperti binatang, dan berbagai-bagai lagi tindakan yang begatif. Menurut Asma', sepatutnya mereka ini perlu diberi ruang dan peluang untuk menyuarakan pandangan mereka terhadap tuduhan yang dilontarkan oleh pihak berkuasa negara tersebut.

4. Komuniti Islam di Angola berjumlah 90,000 orang daripada jumlah 12 juta rakyat negara tersebut. Jumlah ini berdasarkan bancian 2011. Namun, agama Islam masih belum diperakui secara sah dalam perlembagaan negara dan penganutnya menghadapi kesukaran dalam banyak hal yang berkaitan dengan aktiviti harian mereka. Katanya (Asma'), umat Islam di Angola diibaratkan sebagai penumpang atau pendatang luar yang tidak berhak tinggal di negara mereka sendiri.

5. Khabar angin mengatakan pihak berkuasa Angola mahu menghantar mereka keluar ke beberapa negara jiran seperti Nigeria, Niger, Senegal, kerana negara-negara tersebut terdiri daripada masyarakat majoriti Umat Islam. Kata mereka lagi, Islam merupakan agama baru di Angola dan masyarakatnya masih belum dapat menerimanya satu pegangan dan amalan hidup.

6. Hal ini demikian kerana, majoriti penduduk Angola beragama Kristian Katolik yang menjadi agama nenek moyang, meskipun berlaku perang saudara dan konflik dengan beberapa negara jiran 30 tahun dahulu.

7. Kita patut bersyukur hidup dan membesar di negara Malaysia. Oleh itu, kita perlu menjaga dan memelihara keamanan dan kesejahteraan yang dikurniakan oleh Allah S..W.T dan jangan sesekali perkara mungkar berkudis di dalam negara kita. Keamanan dan kesejahteraan yang sedang dinikmati ini, kita perlu mengambil ruang ini untuk mendoakan kesejahteraan saudara se-Islam kita yang sedang ditindas dan dizalimi di seluruh dunia. Berilah bantuan seadanya demi menjaga dan memelihara agama Allah S.W.T. ini.

Mutiara Wahyu :

Firman Allah Taala bermaksud : "Sebenarnya orang-orang beriman dan beramal soleh, Sesungguhnya Kami tidak  akan menghilangkan pahala orang-orang yang berusaha memperbaiki amalannya." (Surah Al-Kahfi, 30)